Strona stworzona przez Kapary.com

Józef Sułkowski urodził się 31 stycznia w Wadowicach, był synem Józefa, prokuratora w Wadowicach, od r. 1909 radcy Sądu Najwyższego w Wiedniu, i Zofii z Górów.

W latach 1903 – 7 uczęszczał do gimnazjum w Wadowicach, następnie do Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, m. in. z Janem Stanisławem Bystroniem. Dnia 11 czerwca 1910 zdał z wyróżnieniem maturę, następnie studiował w latach 1910–14 na Wydziale Prawa uniwersytetu w Wiedniu. W 1913 ogłosił broszurę „Prawo służebności na własnej rzeczy” . Po złożeniu państwowych egzaminów pracowniczych, sądowego (26 czerwca 1915) i politycznego (30 września tego roku), pracował od 17 X grudnia jako praktykant konceptowy kolejno przy starostwie powiatowym w Białej i w Namiestnictwie Galicyjskim we Lwowie. Dn. 4 czerwca 1917 otrzymał na uniwersytecie w Wiedniu stopień doktora prawa i po zdaniu we Lwowie 12 stycznia 1918 egzaminu z ustawodawstwa i postępowania administracyjnego pracował od 1 lipca 1918 jako referent, a następnie kierownik działu pożyczek w Galicyjskim Miejskim Wojennym Zakładzie Kredytowym w Krakowie, wspomagającym samorząd gminny w likwidowaniu zniszczeń wojennych.

30 sierpnia 1919 został zatrudniony w MSZ. Na podstawie pracy „O stosunkach prawnych kopalin niezastrzeżonych i zastrzeżonych oraz o istocie uprawnień do ich wydobywania”, wysoko ocenionej przez Fryderyka Zolla (młodszego) i Stanisława Wróblewskiego, otrzymał 22 stycznia 1920 habilitację na Wydziale Prawa i Administracji UJ i został tam prywatnym docentem (do 1 grudnia 1921). Od początku 1920 pracował w Poselstwie RP w Waszyngtonie w randze sekretarza legacyjnego II klasy, ale 30 czerwca 1921 został odwołany do kraju i pozostawał odtąd w «stanie rozporządzalności». W latach 1920 – 1927 był członkiem polsko - niemieckiego Mieszanego Trybunału Rozjemczego, powołanego na mocy traktatu wersalskiego. Opublikował artykuł będący uzupełnieniem rozprawy habilitacyjnej „O rodzajach i istocie uprawnień do wydobycia kopalin niezastrzeżonych”.

Z inicjatywy Stanisława Kasznicy został 1 lipca 1921 zastępcą profesora na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, a 1 stycznia 1922 otrzymał tamże na Katedrze Prawa Handlowego i Wekslowego profesurę nadzwyczajną. Opublikował artykuł „Kilka uwag o projekcie ustawy wekslowej” oraz książki: „Przewalutowanie przedsiębiorstw handlowych” i „O prawie zastawu na wekslu. Studium z prawa francuskiego”. W roku akademickim 1925/6 był delegatem Wydziału Prawno - Ekonomicznego do Senatu Uniwersytetu Poznańskiego, w roku akademickim 1926/7 dziekanem, a w latach 1927–9 prodziekanem. W tym okresie był kuratorem i «filistrem honorowym» korporacji studenckiej «Helionia». W latach 1926–34 dodatkowo wykładał w poznańskiej Wyższej Szkole Handlowej. W 1927 został mianowany członkiem Komisji Kodyfikacyjnej RP; był w niej członkiem sekcji prawa handlowego oraz referentem głównym podkomisji pracujących nad prawem zobowiązań, handlowym, czekowym i wekslowym, ubezpieczeniowym, morskim i rzeczowym. Jako reprezentant rządu RP podpisał w Genewie konwencję końcową o unifikacji prawa wekslowego i czekowego. W 1927 wszedł do Państw. Rady Ubezpieczeniowej w Poznaniu. Od 14 listopada 1927 do 5 lipca 1928 był ekspertem w prowadzonych w Berlinie polsko - niemieckich rokowaniach, dotyczących waloryzacji wzajemnych zobowiązań finansowych; kierował tam podkomisjami: w sprawie ubezpieczeń prywatnych, poznańskich ziemstw kredytowych, banków kultury rolnej i rent ablucyjnych. W tym okresie opublikował artykuły: „Polsko-niemiecki układ waloryzacyjny”, „La loi polonaise sur les sociétés anonymes” i „Prawo akcyjne”. W sierpniu 1929 w Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze wygłosił wykład „Questions juridiques soulevées dans les rapports internationaux par les variations de valeur des signes monétaires”.

Dn. 7 czerwca 1929 otrzymał profesurę zwyczajną i kierował odtąd Seminarium Cywilistycznym na Uniwersytecie Poznańskim. Minister spraw zagranicznych August Zaleski powołał go do Trybunału Arbitrażowego ds. likwidacji mienia niemieckiego w Polsce, a podsekretarz stanu MSZ Alfred Wysocki do komisji polsko - czechosłowackiej, powstałej na mocy koncyliacyjno - arbitrażowego traktatu obu krajów z 23 kwietnia 1925. W r. 1930 reprezentował rząd RP na konferencji Ligi Narodów w sprawie unifikacji prawa rzeczowego. 28 listopada 1931 podpisał protokół w sprawie wykonania polsko - niemieckiego układu o waloryzacji wzajemnych zobowiązań finansowych. W 1932 był pełnomocnikiem rządu RP Aleksandra Prystora w polsko - niemieckich rokowaniach w sprawie podziału kapitału kas brackich na Górnym Śląsku. Od 1931 prowadził wykłady zlecone z prawa prywatnego w ramach tworzonej na Wydziale Prawno-Ekonomicznym sekcji morsko - kolonialnej. Opublikował artykuły „W sprawie unifikacji prawa wekslowego i czekowego” i „Problem waloryzacji na Górnym Śląsku.

Dla Komisji Kodyfikacyjnej opracował w r. 1934 projekt nowelizacji części kodeksu handlowego (przedłożony na przełomie 1938 i 1939, nie został uchwalony z powodu wybuchu drugiej wojny światowej). 28 marca 1934 podpisał protokół w sprawie kaucji emigracyjnych, 10 listopada 1934 układ o wykupie przez Polskę obligacji Zachodnio - Pruskiego Związku Prowincjonalnego, a 17 października 1936 porozumienie między Polską a Niemcami o wzajemnym anulowaniu waloryzacji należności. Zajmował się również analizą prawną sądowych sporów o odszkodowania między Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem. Był członkiem Regionalnej Komisji Prawno - Agrarnej w Poznaniu i komisji egzaminów aplikanckich i sądowych przy tamtejszym Sądzie Apelacyjnym. Pracował także jako adwokat i sporządzał ekspertyzy w zakresie prawa cywilnego, handlowego i morskiego.

Po wybuchu drugiej wojny światowej we wrześniu 1939 przez Litwę i Szwajcarię przedostał się wraz z żoną do Paryża. Podjął tam pracę referenta w Biurze Celów Wojny prowadzonym przez MSW rządu RP Władysława Sikorskiego. Po otwarciu 1 grudnia 1939 z inicjatywy Oskara Haleckiego Uniwersytetu Polskiego za Granicą w Paryżu wykładał na jego Wydziale Prawno-Ekonomicznym ogólne zasady prywatnego prawa międzydzielnicowego i międzynarodowego. Opublikował w Londynie w 1940 książki: „Przesiedlenia, opisującą konwencje zawarte przez państwa bałkańskie” oraz „Historia przesiedleń. Konwencje zawarte przez Niemcy”. Po rozpoczęciu ofensywy wojsk niemieckich na Francję wyjechał do Nowego Jorku, gdzie pracował w kolejnych agendach rządu RP: Polskim Centrum Informacyjnym przy Ministerstwie Informacji i Dokumentacji, prowadzonym przez MSW Biurze Prac Politycznych, Ekonomicznych i Prawnych oraz ponownie w Biurze Prac Kongresowych, prowadzonym przez powołane w lipcu 1942 Ministerstwie Prac Kongresowych. Był członkiem korespondentem powstałego 15 maja tego roku Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, kierowanego przez Jana Kucharzewskiego. Opublikował artykuły: „The Atlantic charter and the principle of self-determination” oraz „The problem of national minorities in its sociological aspects”, a także broszury: „Sprawa polska”, „The Problem of international protection of national minorities, past experience as a basis for future solution” i „Dumbarton Oaks: an alliance of great powers or an international organization based on law”. Po zakończeniu drugiej wojny światowej i wycofaniu przez USA uznania dla rządu RP Tomasza Arciszewskiego podjął pracę w Szkole Nauk Społecznych przy Uniwersytecie Katolickim w Waszyngtonie, gdzie wykładał skarbowość, międzynarodowe stosunki polityczne i ekonomiczne oraz prawo międzynarodowe. Wezwany do powrotu do kraju przez dziekana Wydziału Prawno - Ekonomicznego Uniwersytetu Poznańskiego Zygmunta Lisowskiego, wystąpił o urlop do końca września 1948. Jednak mimo poparcia Rady Wydziału Uniwersytetu Poznańskiego Ministerstwo Oświaty nie wyraziło zgody na zatrudnienie Sułkowskiego, toteż pozostał w USA. W 1953 opublikował broszurę „Les Conférences régionales de l’Organisation Internationale du Travail”. 23 września 1955 został członkiem korespondentem Wydziału Humanistycznego, działającego w Londynie Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie.

W następstwie przełomu politycznego z października 1956 wrócił do kraju w 1957 i od 16 września tego roku pracował w Warszawie w Instytucie Nauk Prawnych PAN, gdzie zajmował się problematyką międzynarodowych organizacji gospodarczych oraz ekonomicznymi i prawnymi aspektami współpracy międzynarodowej. Od 1 grudnia 1957 wykładał także w Szkole Głównej Służby Zagranicznej (do jej rozwiązania w 1959). 30 września 1962 przeszedł na emeryturę. Zmarł w Warszawie 30 lipca 1968, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1929), Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Niepodległości.

W małżeństwie z Olgą z Bobrzyńskich (1902–1978) Sułkowscy nie mieli dzieci.

BIBLIOGRAFIA:

Akta osobowe Józefa Sułkowskiego, Centralne Archiwum Wojskowe.

Józef Sułkowski, Polski Słownik Biograficzny. T. XLV.

Karta meldunkowa Józefa Sułkowskiego, Kartoteka ewidencji ludności 1870 - 1932.